Cracking the Coding Interview’dan Notlar: Bölüm 6 (Final) — Teklif ve Sonrası
Önceki bölüm: Bölüm 5— Teknik Mülakat
Bir teklif aldığınızda teklifi hemen kabul etmeli misiniz, ya da nasıl reddedebilirsiniz, hatta daha da güzeli nasıl pazarlık edebilirsiniz? Yazarımız bu bölümde bu sorulara cevap bulmaya çalışıyor.
Bir teklifi reddetseniz de kabul de etseniz, önemli olan bunu nasıl yaptığınızdır.
Peki henüz teklif aşamasına geçemediyseniz, yani tüm o zorlu görüşmelerin ardından reddedildiyseniz?
Reddedilişler ile Başa Çıkmak
Reddedilmek tatsız bir durumdur, ancak bu iyi bir mühendis olmadığınız anlamına gelmez. Çoğu iyi mühendis kötü bir gün geçirdikleri için bile başarısız olabilirler.
Çoğu şirket bu görüşmelerin mükemmel olmadığını ve birçok iyi mühendisin reddedilebildiğinin farkındadır. Bu nedenle, şirketler genellikle daha önceden reddedilen adayla yeniden görüşme talep edebilir. Hatta bazı şirketler, önceki performansları sayesinde eski adayların başvurularını hızlandırırlar.
Kötü haberi veren çağrıyı/e-postayı aldığınızda, bunu yeniden başvurma fırsatına dönüştürebilirsiniz. Görüştüğünüz kişiye ayırdığı zaman için teşekkür edip, hayal kırıklığına uğradığınızı ancak durumu anladığınızı açıklayın ve şirkete yeniden ne zaman başvurabileceğinizi sorun.
Ayrıca işe alım görevlisinden geri bildirim isteyebilirsiniz. Genellikle büyük teknoloji şirketleri geri bildirim vermez. “Bir sonrakinde daha iyi yapmamı önerebileceğiniz bir şey var mı?” gibi bir soru sorabilirsiniz.
Teklif
Teklif Süresinin Uzatılması
Şirketler bir teklif verdiğinde, genellikle düşünüp cevap vermeniz için belli bir süre tanırlar. Bu süre 1–4 hafta arasında değişir. Bu sırada başka şirketlerden de haber bekliyorsanız, sürenin uzatılması talebinde bulunabilirsiniz. Şirketler genelde talebinizi reddetmezler.
Teklifin Reddedilmesi
O anda bu şirkette çalışmak istemiyorsanız bile, birkaç yıl içinde çalışmak isteyebilirsiniz. Ya da kontaklarınız bir gün daha heyecan verici bir şirkete geçebilirler. Teklifi iyi şartlarda reddetmek ve bir iletişim hattını açık tutmak sizin yararınıza olacaktır.
Bir teklifi reddettiğinizde, rahatsız edici olmayan ve tartışılmaz bir neden öne sürün. Örneğin, bir startupta çalışmak için büyük bir şirketi reddediyorsanız, şu anda sizin için doğru seçimin bir startupta çalışmak olduğunu açıkça belirtebilirsiniz. Böylece argümanınıza karşı bir şey bulamayacaklardır.
Değerlendirme
Şirket size bir teklif verdiğinde, sizi kabul etmeye teşvik etmek için elinden gelen her şeyi yapacaktır. Teklifin size uygun olup olmadığını şu başlıklarla değerlendirebilirsiniz:
Finansal Paket
Adayların bir teklifi değerlendirirken yaptıkları en büyük hata, en çok maaş ile ilgilenmektir. Genellikle maaşa o kadar çok takılı kalırlar ki, mali açıdan daha kötü olan başka bir teklifi kabul ederler. Maaş, maddi kazanım kalemlerinden sadece biridir. Şunlara da bakmak gerekir:
- İmza Bonusu, Taşınma Masrafları (Relocation Package) ve Diğer Tek Seferlik Avantajlar: Birçok şirket bir imza bonusu ve/veya taşınma masraflarını karşılama teklifi sunar. Teklifleri karşılaştırırken, bu parayı o şirkette kalmayı umduğunuz süreyi de düşünerek hesaba katmak akıllıca olacaktır.
- Yaşam Maliyeti (Cost of Living) Farkı: Vergiler ve diğer geçim masrafları farklılıkları, elinize geçen maaşta ve masraflar sonrası elinize kalacak tutarda büyük farklar yaratabilir. (Örnek bir Amsterdam-Berlin yaşam maliyeti kıyaslamasını şuradan görebilirsiniz.)
- Yıllık İkramiye (Bonus): Teknoloji şirketlerinde yıllık ikramiyeler %3 ile %30 arasında değişebilir.
- Hisse Senedi Opsiyonu (Stock Options): Şirketler çalışan bağlılığını arttırmak adına onların şirketin hisse senetlerini almalarını teşvik edebilir (alınan paya ek katkı sağlayarak), hatta belli periyotlarda ödül olarak hisse senedi sunabilir. Hisse senedi tazminatı (yıl sonu kardan pay), yıllık kazancınıza büyük bir katkı sağlayabilir. Tıpkı imza bonusunda olduğu gibi, o şirkette kalmayı umduğunuz süreyi de düşünerek buradan gelecek kazanç beklentisini hesaba katarak daha uzun vadeli bir bakış açısıyla teklifler arası kıyaslama yapılabilir.
Kariyer Gelişimi
Aldığınız teklifin kariyer yolunuzu nasıl etkileyeceğini düşünmeniz önemlidir. Bu nedenle aşağıdaki soruları kendinize sorup cevaplarını iyice irdelemeniz karar vermenizde size çokça yardımcı olacaktır:
- Şirket CV’mde nasıl görünür?
- Ne kadar şey öğreneceğim?
- Öğreneceğim şeyler kariyer yolumda beni daha ileri taşıyacak şeyler mi olacak?
- Terfiler nasıl gerçekleşiyor?
- Yazılımcıların gelişim göstermesi için neler yapılıyor?
- Bir süre sonra yönetici olmak istersem, şirket bunun için gerçekçi bir plan sunabilir mi?
- Şirket ya da takım büyüyor mu?
- İstifa etmek istediğimde, yakınlarda ilgilenebileceğim başka şirketler de var mı ya da taşınmam gerekecek mi? Şehirde ya da şirketinize yakın ilginizi çekebilecek sadece birkaç şirket varsa, seçenekleriniz daha kısıtlı olacaktır. Daha az seçenek, güzel fırsatları keşfetme olasılığınızın bir hayli düşürecektir. (Şirketin bulunduğu şehirdeki size uygun iş ilanı sayısı üzerinden kıyas yapabilirsiniz.)
Şirket İstikrarı
Şirket istikrarına verilen önem, adaydan adaya değişen bir parametredir. Şirket küçülmeye gittiğinde ya da işten çıkarıldığında (umarım hiç birimiz yaşamayız) hızlı bir şekilde yeni bir iş bulabileceğine inan bir aday için istikrar büyük bir faktör değildir; istikrarsız olsa bile hızla büyüyen şirketin teklifini kabul etmek daha iyi bir seçenek olabilir. Fakat çalışma vizesi kısıtlamalarınız varsa veya hızlı bir şekilde yeni bir iş bulma konusunda tereddütleriniz varsa, istikrarlı ancak yavaş büyüyen bir şirketi seçmek daha anlamlı olabilir.
Mutluluk Faktörü
Şirkette ne kadar mutlu olacağımızı düşünmek de kararımızda etkili olabilir:
- Ürün: Pek çok aday, hangi ürünü geliştirdiğine bakar. Ancak çoğu mühendis için kiminle çalıştığı gibi daha önemli faktörler vardır.
- Yönetici ve Takım Arkadaşları: İnsanlar işlerini sevdiklerini veya nefret ettiklerini söylediklerinde, bunun kaynağı genellikle takım arkadaşları ya da yöneticileridir.
- Şirket Kültürü: Kültür, kararların nasıl alındığından, sosyal atmosfere ve şirketin nasıl organize edildiğine kadar birçok şeye bağlıdır. Gelecekteki takım arkadaşlarınıza şirketteki kültürü nasıl tanımladıklarını sorabilirsiniz.
- Mesai Saatleri: Gelecekteki takım arkadaşlarınıza genellikle ne kadar çalıştıklarını sorarak bunun yaşam tarzınızla uyuşup uyuşmadığına bakabilirsiniz. Ancak yine de hemen her şirketin deadlinelar öncesi sıkışık takvimleri olduğunu da unutmamak gerekir.
Pazarlık
Çoğu aday verilen teklifi direkt kabul ettiğini söyler. Pazarlık çok keyifli bir aktivite olmasa da, sonunda çoğunlukla çabanıza değecek finansal faydalar elde etmenizle sonuçlanır:
- İçinizden geldiği gibi: Neredeyse hiç kimse pazarlık yapmayı sevmez. Fakat işe alım yapanlar, pazarlık yaptığınız için bir teklifi geri çekmezler. Bu nedenle kaybedecek çok az şeyiniz olur.
- Geçerli bir alternatifi elinde tutmak: İşe alım görevlileri sizinle pazarlığa girişecektir çünkü reddedeceğinizden endişelenirler. Alternatif seçenekleriniz varsa, bu onların endişelerini çok daha gerçek hale getirecektir.
- Spesifik taleplerde bulunmak: “Teklifi yükseltebilir misiniz?” şeklinde genel/belirsiz bir talepte bulunmak yerine, örneğin “Yıllık brüt maaş tutarının €5000 daha fazla olmasını talep ediyorum” gibi spesifik taleplerle görüşmeyi sürdürün. Aksi halde beklediğinizden daha düşük bir artış ile karşılaşabilirsiniz.
- Yüksekten atmak: Pazarlıklarda insanlar genellikle talep ettiğinizi kabul etmezler. Şirket muhtemelen sizinle ortada buluşmaya çalışacağından, gerçekten almayı umduğunuzdan biraz daha fazlasını isteyin.
- Maaştan fazlasını düşünmek: Maaşınızı çok fazla artırmanız, size diğerlerinden daha fazla ödeme yapmaları anlamına gelebileceğinden, şirketler genellikle maaş dışı unsurlar üzerinde pazarlık etmeye daha isteklidir. Daha fazla hisse senedi veya daha fazla imza bonusu istemeyi düşünebilirsiniz. Alternatif olarak, örneğin, taşınma ücretlerini doğrudan şirketin ödemesini sağlamak yerine, taşınma yardımlarınızı nakit olarak talep edebilirsiniz.
- Rahat hissedilen iletişim kanalını kullanmak: Telefonda pazarlık yapmak genelde daha iyidir. Fakat kendinizi telefon görüşmesinde rahat hissetmiyorsanız, bunu e-posta yoluyla yapın. Nasıl yaptığınızdan çok pazarlık yapıyor olmanız daha önemlidir.
Ek olarak, büyük bir şirketle pazarlık yapıyorsanız, genellikle çalışanların “seviyeleri” olduğunu ve belirli bir seviyedeki tüm çalışanlara yakın tutarlarda ödeme yapıldığını bilmelisiniz. Seviyenize uygun maaş aralığında elbette pazarlık yapabilirsiniz, ancak bunun ötesine geçmek için bir seviye atlamanız gerekir. Büyük bir artış istiyorsanız, işe alım görevlisini ve gelecekteki ekibinizi, deneyiminizin bu daha yüksek seviyeyle eşleştiğine ikna etmeniz gerekir.
İşe Girdikten Sonrası
Asıl önemli kısım işe girdikten sonrasıdır.
Kariyer Planı Yapın
Bir şirkete girdiniz ve yeni bir hikayeye başladığınız için çok heyecanlısınız. Her şey harika gidiyor. Beş yıl geçti ve hala oradasınız. Ve son üç yılın becerilerinize veya özgeçmişinize pek bir şey eklemediğini fark ediyorsunuz.
İşinizden keyif aldığınızda, kendinizi işe kaptırmak ve kariyerinizin ilerlemediğini fark etmemek çok kolaydır. Bu nedenle yeni bir işe başlamadan önce kariyer yolunuzu belirlemelisiniz. On yıl sonra nerede olmak istiyorsunuz? Ve oraya ulaşmak için gerekli adımlar nelerdir?
Yolunuzun ana hatlarını önceden belirleyerek ve düzenli olarak kontrol ederek bu comfort zone tuzağına düşmekten kurtulabilirsiniz.
Güçlü İlişkiler Kurun
Yeni bir maceraya atılmak istediğinizde, sosyal çevreniz önemli bir yere sahip olacaktır. İnternet üzerinden başvuru yaparak ilerlemektense; kişisel bir referans ile bir yere girmek çok daha kolay ve iyidir; ve bunu yapabilmeniz networkünüze bağlıdır.
İş yerinde yöneticiniz ve takım arkadaşlarınızla güçlü ilişkiler kurun. Çalışanlar ayrıldığında onlarla iletişim halinde kalmaya çalışın.
Bu yaklaşım kişisel yaşamımız için de geçerlidir. Arkadaşlarımız ve arkadaşlarımızın arkadaşları değerli bağlantılardır. Başkalarına yardım etmeye açık olduğumuzda, onların da bize yardım etme olasılıkları daha yüksek olacaktır.
Talep Edin
Bazı yöneticiler kariyerinizi ilerletmeye çaba gösterirken, diğerleri bunu umursamayabilir. Kariyeriniz için doğru olan zorlukların peşinden gitmek size bağlıdır.
Yöneticinizle hedefleriniz hakkında açık sözlü olun. Örneğin daha fazla backend projesi üstlenmek istiyorsanız, söyleyin. Daha fazla liderlik fırsatı keşfetmek istiyorsanız, bunu nasıl yapabileceğinizi öğrenmeye çalışın. Hedeflere ulaşabilmeniz için en iyi savunucunun yine kendiniz olması gerekir.
Mülakatlara Devam Edin
Aktif olarak iş aramıyor olsanız bile, yılda en az bir görüşme hedefi belirleyin. Bu, görüşme becerilerinizi taze tutacak ve ayrıca sizi dışarıda ne tür fırsatlar ve maaşlar olduğu konusunda güncel tutacaktır.
Bir teklif alırsanız, kabul etmek zorunda değilsiniz. O şirkete daha sonraki bir tarihte katılmak istemeniz durumunda, o şirketle bağlantınız elinizde olacaktır.
Bu, serinin son yazısı idi. Şimdiye kadar tüm okumalarınız, destekleriniz, güzel sözleriniz ve geri bildirimleriniz için hepinize ne kadar teşekkür etsem azdır ❤
Ben bu yazıları hazırlarken ve sonrasında geri bildirimlerinizden çok şey öğrendim. Umarım bir nebze olsun sizler için de ışık olmuştur. Kitabın sonunda bulunan sorular çok kıymetli, onlara da göz atmanızı tavsiye ederim.
Yeni yılda gönlümüzden geçen her güzelliğin olması dileğiyle. Umarım önce ülkemiz için, sonra bizler için çok güzel bir sene olur. Hep iyi insanlarla karşılaşır, iyi işler yapar ve yaptığımız her şeyde çok mutlu oluruz ❤
Sağlıcakla kalın, yeni maceralarda görüşmek üzere.
<:-)
